Verkiezingen

Neen. Politieke partijen en kandidaten bij een verkiezing kunnen in de verleiding komen om bestaande (openbare en private) databanken te gebruiken om gepersonaliseerde verkiezingspost te versturen. Voorbeelden van die bestaande databanken zijn onder meer:

• de registers van de burgerlijke stand;
• ledenlijsten van verenigingen;
• het Rijksregister.

Die databanken gebruiken is evenwel niet toegelaten omdat ze niet samengesteld zijn met het oog op verkiezingen. Persoonsgegevens mogen slechts verwerkt worden voor duidelijk omschreven en wettige doeleinden. De persoonsgegevens mogen niet worden gebruikt op een manier die onverenigbaar is met die doeleinden.

Neen, het gebruik van een dergelijke openbare bron is niet toegelaten voor verkiezingspropaganda. De mensen maken deze gegevens immers openbaar met een welbepaalde bedoeling. Die bedoeling is uiteraard nooit verkiezingspropaganda of politieke propaganda.

E-mails hebben een bijzonder indringend karakter voor de betrokkene (de kiezer). Daarom besluit de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) dat, in dit geval, de belangen, fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene zwaarder doorwegen, dan het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke voor de verwerking (de politieke partij of een individuele politicus). De GBA oordeelt dat elektronische berichten enkel verstuurd kunnen worden als de betrokkene er vooraf toestemming voor heeft gegeven.

Neen, de wet beschouwt dit als een verwerking van gevoelige gegevens, die verboden is.

Neen, dergelijke gegevens mogen niet opnieuw gebruikt worden voor de organisatie van een kiescampagne. Het gaat dan om oneigenlijk gebruik van informatie die men rechtmatig verkregen heeft bij het uitoefenen van een schepenambt. Bovendien verstoort dergelijk gebruik van gegevens de gelijkheid tussen de politieke partijen en de gelijkheid tussen de kandidaten. De wetgeving beoogt alle kandidaten op een gelijke voet te behandelen door hen toegang te geven tot dezelfde gegevens, namelijk die van de kiezerslijsten.

Wanneer de betrokkene echter zijn toestemming heeft gegeven of wanneer de verwerking gebaseerd is op een wettelijke bepaling, heeft de verwerkingsverantwoordelijke wel de mogelijkheid de persoonsgegevens verder te verwerken voor andere doeleinden. In ieder geval dient de betrokkene hierover geïnformeerd te worden.

Politieke partijen kunnen de personenlijsten uit het bevolkingsregister gebruiken als een rechtmatige gegevensbron voor politieke propaganda. Dit kan enkel op schriftelijke aanvraag en met vermelding van het doel waarvoor ze gevraagd worden.

De gegevens mogen enkel gebruikt worden voor verkiezingsdoeleinden:

• tijdens de zes maanden die voorafgaan aan de datum van een gewone verkiezing;
• tijdens de veertig dagen die voorafgaan aan de datum van een buitengewone verkiezing.

Voor iedere aanvrager van lijsten moet een getuigschrift van de betrokken politieke formatie geëist worden. Uit dat getuigschrift moet blijken dat de formatie kandidaten zal voordragen in de kiesomschrijving waarin de gemeente zich bevindt.

Personenlijsten uit het bevolkingsregister mogen niet verder gebruikt worden na de verkiezingsdatum.

Neen, het is onverenigbaar met de initiële gegevensverwerking indien politieke partijen of kandidaten zich wenden tot een openbare bron en op die wijze elektronische contactgegevens verzamelen die zij op hun beurt gebruiken voor electorale doeleinden. De verzameling van e-mailadressen en het gebruik ervan voor “one to one” marketingdoeleinden buiten het medeweten van het individu om, vormt een voorbeeld van gebruik van persoonsgegevens welke indruist tegen de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van het individu. Dergelijke verzameling kan enkel indien de betrokkene zijn voorafgaande toestemming heeft verleend tot de verwerking van zijn persoonsgegevens met dit doel of indien dit een wettelijke basis heeft.

Voor doeleinden van politieke propaganda kunnen de "gevoelige gegevens" uit artikel 9 van de AVG van belang zijn. Dit zijn onder andere persoonsgegevens waaruit blijken:

• ras of etnische afkomst;
• politieke opvattingen;
• religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen;
• het lidmaatschap van een vakbond.

De verwerking van deze gevoelige persoonsgegevens is principieel verboden tenzij:

• de betrokkene uitdrukkelijk heeft ingestemd met een dergelijke verwerking;
• de betrokkene de persoonsgegevens zelf openbaar heeft gemaakt;
• de verwerking noodzakelijk is om redenen van zwaarwegend algemeen belang;
• wanneer de verwerking wordt verricht door een stichting, een vereniging of een andere instantie zonder winstoogmerk die op politiek, levensbeschouwelijk, godsdienstig of vakbondsgebied werkzaam is;
  • in het kader van haar gerechtvaardigde activiteiten en met passende waarborgen;
  • mits de verwerking uitsluitend betrekking heeft op de leden of de voormalige leden van de instantie of op personen die in verband met haar doeleinden regelmatig contacten met haar onderhouden;
  • en de persoonsgegevens niet zonder de toestemming van de betrokkenen buiten die instantie worden verstrekt.

Dit betekent concreet dat een politieke partij de gegevens van haar eigen (gewezen) leden en sympathisanten mag verwerken, hoewel daaruit hun politieke opvattingen blijkt. De eigen ledenlijsten mogen dus gebruikt worden voor verkiezingsdoeleinden, ook zonder de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkenen. Deze verwerking kan immers beschouwd worden als behorend tot hun normale verwachtingen en in functie van hun lidmaatschap (deze verwerking is met andere woorden verenigbaar).

De gevoelige gegevens mogen buiten de instantie niet worden doorgegeven zonder de toestemming van de betrokkene. Zo kunnen de gegevens in verband met het lidmaatschap van een vakvereniging niet worden overgemaakt voor politieke propagandadoelen, zelfs als de instantie verwant is met een bepaalde politieke partij, tenzij de instantie die de verwerking wil uitvoeren uitdrukkelijke toestemming heeft van de betrokkene.

Dit staat voor het gebruik van digitale technologieën in de politieke campagnevoering waar persoonsgegevens van burgers online worden ingezameld en gebruikt om hen op maat gemaakte boodschappen toe te sturen om hun kiesintenties te beïnvloeden, hetgeen in doorgedreven vorm kan leiden tot manipulatie en misbruik van de kwetsbaarheden van de gekozen doelgroep.