2022
Het nieuwe GBA-wetsontwerp brengt de onafhankelijkheid en de werking van de Autoriteit in gevaar
De GBA is bezorgd over de ontwikkelingen die haar onafhankelijkheid in gevaar kunnen brengen. Het gaat onder meer over: het voorontwerp van wet tot wijziging van de huidige GBA-wet, en het gebrek aan middelen die daarvoor worden uitgetrokken. Zij uit haar bezorgdheid in een advies dat vandaag is gepubliceerd en ook is gestuurd naar het Rekenhof, de Raad van State, de Europese Commissie en haar Europese tegenhangers verenigd in het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB). De GBA is uiteraard bereid een constructieve bijdrage te leveren aan de aanpassing van het voorontwerp van wet.
Voorontwerp van wet tot wijziging van de wet tot oprichting van de GBA
De GBA bracht een advies uit over het voorontwerp van wet tot wijziging van de wet van 3 december 2017 tot oprichting van de Gegevensbeschermingsautoriteit. Zij staat positief tegenover het voornemen van het voorontwerp om de GBA en haar directiecomité te versterken.
Het advies van de GBA stelt evenwel vast dat dit voorontwerp zowel de efficiënte werking als de onafhankelijkheid van de Autoriteit op ernstige wijze in gevaar brengt. Dit voorontwerp schept immers nieuwe onzekerheid en brengt risico's met zich mee op inbreukprocedures, onder meer als gevolg van :
- De uitholling van de garanties voor de onafhankelijkheid van de GBA;
- Een risico van verlamming, terwijl de meeste GBA-organen naar behoren functioneren (vooral gezien het structurele gebrek aan middelen);
- Een verzwakking van de wettelijke procedures bij de GBA, die met name voor de handhaving risico’s meebrengt;
- Een nog verdergaand toezicht door het Parlement, terwijl reeds de huidige wet verdergaat dan wat het Europees en internationaal recht toelaat (nl. toezicht op financiële aspecten en rechterlijke controle).
Het voorontwerp voorziet met name in een parlementaire inmenging in de prioriteitsstelling en de interne organisatie. Bovendien wordt de verlenging van het mandaat van haar directeuren afhankelijk gesteld van een positieve evaluatie door de Kamer van volksvertegenwoordigers, zonder dat het voorontwerp in objectieve criteria voorziet. Dit systeem zou kunnen leiden tot "geanticipeerde gehoorzaamheid" aan de Kamer. Het Europees Hof van Justitie heeft reeds geoordeeld dat "het loutere gevaar" van politieke invloed al volstaat om de onafhankelijke vervulling van de taken van de nationale toezichthoudende autoriteiten te hinderen.
De GBA vraagt dus om de belangrijkste tekortkomingen die zij in haar advies kon vaststellen, te verhelpen.
Er moeten middelen komen om de persoonsgegevens van de Belgen zo goed mogelijk te beschermen
De AVG vereist dat de gegevensbeschermingsautoriteiten over de nodige middelen beschikken om hun taken uit te voeren. De GBA stelt vast dat haar herhaalde verzoeken om extra personele en financiële middelen, die door het Rekenhof en een externe studie werden onderbouwd, tot dusver grotendeels zijn afgewezen. De GBA wijst erop dat zij slechts 45,9 dossierbeheerders (VTE's) heeft om de 21 verschillende taken uit te voeren die de AVG voorschrijft, en er in vergelijking met vele andere Europese collega’s verder op achteruitgaat.
De GBA heeft tot taak de rechten van de burgers te beschermen en moet daarom over de nodige middelen beschikken om deze essentiële taak naar behoren te kunnen uitvoeren.
De GBA hoopt dat rekening zal worden gehouden met de opmerkingen in haar advies over het voorontwerp van wet, zodat de organisatie niet wordt blootgesteld aan structurele problemen die de uitvoering van haar taken in gevaar kunnen brengen, of zelfs aan mogelijke inbreukprocedures.
De GBA herinnert er ook aan dat zij tijdens de openbare raadpleging over de evaluatie van de GBA-wet haar feedback had gedeeld, en dat dit een toegevoegde waarde voor de tekst zou kunnen opleveren. Aangezien de GBA het werkveld goed kent, kan zij een positieve bijdrage leveren aan het voorontwerp.
Het advies van de GBA inzake een voorontwerp van wet tot wijziging van de GBA wet is ook beschikbaar in het Engels.