2020
De Autoriteit publiceert haar jaarverslag 2019
Het jaar 2019 is het jaar dat de voormalige Privacycommissie werd omgevormd tot een echte Autoriteit. Een jaar waarin het Directiecomité werd aangesteld en waarin een solide Strategisch plan 2020-2025 tot stand kwam waarmee de GBA voor de komende jaren een duidelijke koers en prioriteiten kon uitstippelen. Meer concreet was 2019 ook het jaar van de eerste AVG-boetes in België en de implementatie van nieuwe procedures die voor de GBA de weg vrijmaakten voor haar acties in 2020.
Strategisch Plan 2020-2025
Zodra het nieuwe Directiecomité medio 2019 werd aangesteld, begon ze met het uitwerken van een Strategisch Plan 2020-2025 met als doel de bescherming van de gegevens van de Belgen zo efficiënt mogelijk te organiseren tijdens de hele duur van zijn mandaat. In dit plan worden de doelstellingen van de GBA voor de komende vijf jaar vastgelegd, de middelen die nodig zijn om deze te bereiken én de belangrijkste prioriteiten, zoals de bescherming van de online privacy of gevoelige gegevens zoals biometrische gegevens of gezondheidsgegevens.
Naar een proactievere autoriteit: de monitoring van dossiers
Eind 2019 heeft de GBA een monitoringsysteem opgezet waarmee het mogelijk is de technologische en maatschappelijke ontwikkelingen inzake gegevensbescherming actief te volgen. Hierdoor kan zij snel reageren wanneer zij via informele contacten op de hoogte wordt gebracht van verwerkingen die op gebied van gegevensbescherming risico's kunnen opleveren voor de rechten van burgers.
Deze nieuwe procedure werd onder meer geactiveerd naar aanleiding van de aankondiging van een school die de betaling van broodjes wilde organiseren met behulp van een scan van de handpalm, of van een winkelketen die vingerafdrukbetalingen wilde lanceren.
Wanneer deze contactopname geen antwoord biedt op de vermoedens van de GBA, kan het Directiecomité van de GBA vervolgens een officieel onderzoek opstarten.
Eerste stap naar een echte toezichthoudende autoriteit
Met de ontwikkeling van de Inspectiedienst en de Geschillenkamer was 2019 een belangrijk jaar voor de inwerkingtreding van de handhavingspraktijk van de GBA. Zo werden de eerste onderzoeken uitgevoerd en, in mei 2019, legde de GBA haar eerste boete op : 2000 euro voor een burgemeester die de e-mailadressen die hij verkreeg tijdens zijn ambtstermijn, heeft misbruikt voor politieke publiciteit. In datzelfde jaar zal zij voor soortgelijke handelingen nog twee boetes opleggen (5.000 euro elk). Voor de GBA moeten overheidsmandatarissen en -autoriteiten het goede voorbeeld geven op het gebied van gegevensbescherming, en daarom heeft zij besloten de overheidssector tot een van haar belangrijkste strategische prioriteiten te maken.
Andere belangrijke sancties in 2019 waren bijvoorbeeld de berisping van de FOD Volksgezondheid of de boete die aan een juridische website werd opgelegd wegens het niet naleven van de regels inzake cookies (15.000 euro).
Sensibilisering: beschermjegegevens.be, KMO-campagne en Ikbeslis.be
De AVG bestaat nu twee jaar maar de GBA beseft dat het begrip en de toepassing ervan vooral voor burgers en kleine organisaties niet altijd duidelijk zijn. In 2019 stelde de GBA dan ook alles in het werk om deze doelgroepen te sensibiliseren. Zo zette zij bijvoorbeeld een campagne op voor de Kleine en Middelgrote Ondernemingen (KMO), met onder meer een toolbox die hen ondersteunt bij de toepassing van de AVG. Ook startte zij met een raadpleging van bedrijven met de bedoeling een aanbeveling uit te werken die hen begeleidt bij hun persoonsgegevensverwerkingen voor directmarketingdoeleinden.
Zij lanceerde voor de burgers eind november beschermjegegevens.be met als doel duidelijke en toegankelijke informatie te verstrekken over de rechten inzake gegevensbescherming en hoe deze rechten in de praktijk kunnen worden uitgeoefend.
De GBA zette ook haar inspanningen verder om de meest kwetsbaren te sensibiliseren, met name via het Ik beslis-project dat gericht is op de jongsten (en hun ouders en leerkrachten).
2019 in cijfers
In totaal heeft de GBA in 2019, 6447 inhoudelijke dossiers behandeld, waaronder 5168 verzoeken om informatie en 331 bemiddelingsverzoeken/klachten.
Het aantal dossiers inzake gegevenslekken bij de GBA is in 2019 geëxplodeerd, met 869 meldingen tegenover 445 in 2018, een stijging van 95,28%. Dit wordt verklaard door het feit dat de verplichting om een gegevenslek aan de Autoriteit te melden pas medio 2018 werd veralgemeend. Vóór de invoering van de AVG op 25 mei 2018 gold deze verplichting alleen voor de telecommunicatiesector.
Naast algemene vragen over de AVG, de rechten van de betrokkenen en de privacybeginselen, hadden de verzoeken om informatie vooral betrekking op bewakingscamera's, het recht op afbeelding en direct marketing. Dezelfde onderwerpen komen tot uiting in de verzoeken om bemiddeling.
Tot slot heeft de GBA in 2019, 185 adviesaanvragen ontvangen. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2018 (215 aanvragen), wat verklaard wordt door het feit dat het een jaar betrof onder een regering in lopende zaken.
2020 : de inspanningen worden voortgezet
Het jaar 2020 is haast voorbij en wordt gekenmerkt door een ongekende gezondheidscrisis die ook aanzienlijke gevolgen heeft voor de bescherming van persoonsgegevens. Deze crisis belet de GBA niet om door te gaan op de in 2019 ingeslagen weg. Ondanks de beperkte middelen zet zij dubbelhard in op sensibilisering door onder meer op haar website een themadossier COVID-19 aan te maken, regelmatig bijgewerkt met nieuwe richtlijnen en veelgestelde vragen om burgers en verwerkingsverantwoordelijken in deze onzekere tijden te begeleiden.
Zij gaf ook talrijke adviezen aan parlementsleden, regeringen en andere publieke en particuliere actoren over initiatieven in verband met de gezondheidscrisis, waaronder niet minder dan tien adviezen over normatieve teksten over contactopsporing, én adviezen over initiatieven die burgers en bedrijven tijdelijk beschermen tegen de economische gevolgen van de crisis.
Geconfronteerd met de verschillende COVID-19-initiatieven, verhoogde zij ook haar waakzaamheid in haar monitoringproces. Zo reageerde zij op de installatie van intelligente camera's om de instroom van mensen aan de Belgische kust te monitoren, de temperatuurmeting op Brussels Airport, het initiatief van een gemeente om Covid-19 tests op te leggen, of de manier waarop bepaalde horecazaken de verplichting om contactgegevens van klanten te verzamelen toepasten.
Evolutie van het budget van de GBA
In 2021 hoopt de GBA verder te kunnen gaan op de ingeslagen weg, maar om het Strategisch Plan 2020-2025 uit te voeren en het hoofd te bieden aan de aanzienlijke toename van de werklast die de inwerkingtreding van de AVG met zich meebrengt, zijn meer personele en financiële middelen nodig. De GBA vraagt een structurele verhoging van het budget en het kader zodat zij al haar huidige personeel met een contract voor onbepaalde duur kan behouden en in de komende 5 jaar nog eens 14 personen in dienst kan nemen. Meer details over de evolutie van het budget van de GBA zijn te vinden in haar Strategisch Plan 2020-2025.
Volgens de GBA vereist de coherente en efficiënte toepassing van de AVG in België, maar ook in Europa, dat alle lidstaten investeren in hun regulator(en).
Voor meer informatie, raadpleeg het volledige jaarverslag 2019.