Verkiezingsreclame: de GBA herinnert aan de regels in de aanloop naar de verkiezingen

In de aanloop naar de verkiezingen wil de GBA herinneren aan enkele regels die van toepassing zijn op de verwerking van persoonsgegevens voor verkiezingsdoeleinden. Vandaag publiceert zij een nieuwe nota over gegevensbescherming bij gepersonaliseerde verkiezingsboodschappen (per post of elektronisch) en werkt zij het gedeelte "Verkiezingen" van haar website bij.

De mogelijkheid voor verkiezingspartijen en -kandidaten om met kiezers te communiceren is essentieel in een democratische samenleving. Het versturen van persoonlijk geadresseerde verkiezingsboodschappen is dus volkomen aanvaardbaar, op voorwaarde dat de hiervoor gebruikte persoonsgegevens worden verwerkt in overeenstemming met de AVG en de verschillende beginselen ervan.

Finaliteitsbeginsel

De gebruikte persoonsgegevens moeten voor een specifiek doel zijn verzameld en mogen later niet worden hergebruikt voor een doel dat onverenigbaar is met het oorspronkelijke doel. Het is dus bijvoorbeeld niet mogelijk voor een kandidaat om een klantenbestand dat in de context van een beroep is verkregen, te gebruiken om verkiezingsboodschappen naar de genoemde klanten te sturen. De eerste boete ooit opgelegd door de GBA betrof trouwens een burgemeester die een bestand dat hij tijdens de uitoefening van zijn functie had verkregen, had gebruikt voor campagnedoeleinden.

Ook mag een kandidaat openbaar beschikbare gegevens (bijvoorbeeld op fora) niet hergebruiken voor verkiezingsreclame.

Rechtmatigheidsbeginsel

Elke verwerking van persoonsgegevens moet gebaseerd zijn op een van de 6 rechtsgronden die in de AVG zijn vastgelegd.
"Gewone" persoonsgegevens (d.w.z. niet-gevoelige gegevens in de zin van artikel 9 van de AVG) mogen worden verwerkt voor verkiezingsreclame op basis van toestemming of op basis van gerechtvaardigd belang (als de belangen van de verwerkingsverantwoordelijke zwaarder wegen dan de belangen en vrijheden van de betrokkene).

Een gepersonaliseerde verkiezingsbrief is rechtmatig als hij naar het adres van de persoon wordt gestuurd op basis van persoonsgegevens uit kiezerslijsten, zoals bepaald in de kieswetten. Deze wetten bepalen met name welke gegevens mogen worden doorgegeven aan partijen/kandidaten (naam, voornaam, hoofdverblijfplaats en in sommige gevallen geslacht en nationaliteit) en hoe lang de gegevens op deze lijsten mogen worden gebruikt.

Het versturen van gerichte verkiezingsboodschappen per post is een gangbare praktijk en is wettelijk vastgelegd, maar verkiezingscampagnes worden steeds vaker elektronisch gevoerd. Aangezien het verzenden van berichten via terminals (smartphones, computers) bijzonder indringend is, zal toestemming a priori de juiste rechtsgrond zijn voor gegevensverwerking in deze context.

De GBA vestigt ook de aandacht op (nieuwe) technologieën zoals gegevensanalyse en micro-targeting, en op de risico's die deze met zich meebrengen op het gebied van transparantie en behoorlijkheid van de verwerking van persoonsgegevens.

Rechten van de betrokkenen

De GBA wijst erop dat personen die verkiezingsreclame ontvangen een aantal rechten kunnen uitoefenen, waaronder:

• het recht op informatie: politieke partijen of hun kandidaten moeten de kiezer informeren over:
  • wie hem contacteert
  • met welk doel (verkiezingsdoel)
  • waar de gebruikte gegevens vandaan komen, en
  • wat zijn rechten zijn;
• het recht van inzage en het recht op rectificatie: de kiezer heeft het recht om inzage te vragen van de gegevens die de kandidaat/partij over hem verwerkt en te vragen deze te rectificeren als ze onjuist blijken te zijn;
• het recht van bezwaar: zelfs als de kandidaat een gerechtvaardigd belang heeft bij het verzenden van een gepersonaliseerde brief naar de kiezer, kan de kiezer op elk moment bezwaar maken tegen het ontvangen van verkiezingsreclame van de kandidaat in de toekomst.

Meer informatie over de regels die gelden bij het verzenden van gepersonaliseerde boodschappen  voor verkiezingsdoeleinden is te vinden in ons dossier "Verkiezingen", onze "Juridische nota" alsook onze "Algemene aanbevelingen en wetgevingsaanbevelingen".